BASINÇ

Kati sivi ve gazlar agirliklari nedeniyle bulunduklari yüzeye bir kuvvet uygularlar. Kuvvetin kaynagi ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basinç(P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basinç kuvveti(F) denir.

Basinç ile basinç kuvveti arasinda; P=F/S bagintisi vardir.

KATILARDA BASINÇ:

Kati cisimler agirliklari nedeniyle bulunduklari yüzeye basinç yaparlar. Taban alani S, agirligi G olan kati bir cisim, bulundugu yüzeye; P=h.d kadar bir basinç uygularlar.

1. Katilarda basinç kuvveti daima katinin agirligi kadardir. Dolayisiyla kati cismi hangi yüzeyi üzerine koyarsak koyalim basinç kuvveti degismez.

2. Düzgün katilarin (küp, dikdörtgenler prizmasi, silindir) zemine yaptiklari basinç P=h.d ile de hesaplanabilir. Burada h cismin yüksekligi, d ise özkütlesidir.

3. Katilar uygulanan kuvveti kendi dogrultusunda aynen iletirken, basinci aynen iletmezler. Katilarda basinç genel olarak yüzeyle ters orantilidir. Bundan yararlanarak kesici ve delici aletler yapilir.

Birimi N/m2=Pascal, dyn/cm2=Bar

SIVILARDA BASINÇ:

Bir kaptaki sivi agirligi nedeniyle bulundugu kabin her noktasina basinç uygular.

Sivi içindeki herhangi bir noktadaki sivi basinci;

1. Sivinin yogunlugu ile dogru orantilidir.

2. Sivinin üst yüzeyine olan uzaklikla dogru orantilidir.

3. Sivinin derinligi ayni kalmak sartiyla kabin sekline ve içindeki sivi miktarina bagli degildir.

Sivi basinç kuvveti (F): Bir sivinin agirligi nedeniyle içinde bulundugu kabin herhangi bir yüzeyinin tamamina uyguladigi dik kuvvete sivi basinç kuvveti denir. Bu kuvvet;
F=h.d.S
bagintisi ile bulunur. Burada;
h: ilgili yüzeyin orta noktasinin sivinin üst yüzeyine uzakligi
d: sivinin özkütlesi
S: ilgili yüzeyin alanidir.
Sekildeki gibi bir kap içinde h yüksekliginde d özkütleli sivi varsa S1, S2, S3 yüzeylerine etkiyen sivi basinç kuvvetleri;

F1=h×d×S1
F2=h2×d×S2=h/2×d×S2
F3=h2×d×S3=h/2×d×S3 olur

Pascal Prensibi: Sivilar basinci aynen her dogrultuda iletirler. Sadece dogrultu ve yönünü degistirirler. Bundan yararlanarak su cenderesi, hidrolik fren... gibi sistemler yapilabilir.
Sekildeki su cenderesinde basincin etki yüzeyi degistirilerek istenilen büyüklükte basinç elde edilebilir.

’dir. F kuvvetinin yaptigi basinç her noktaya aynen iletileceginden, P1=P2 den F1/S1=F2/S2 olur.